Grand Pre to centrum osadnictwa akadyjskiego, które również upamiętnia deportację żyjących na tych terenach Akadian.
Akadia, to francuska kolonia założona na początku XVII w. Obejmowała części dzisiejszej Nowej Szkocji, Nowego Brunszwiku, Wyspy Księcia Edwarda a także Półwysep Gaspe oraz część stanu Maine. Pierwszą próbę założenie stałej osady w Ameryce Północnej, Francuzi podjęli w 1604 roku, jednak skończyła się ona niepowodzeniem ze względu na bardzo trudne warunki klimatyczne. Rok później podjęto kolejną próbę, tym razem lepiej przygotowani, odnieśli sukces. Nowi osadnicy znaleźli się w zupełnie nieznanym środowisku i musieli się przystosować do nowego klimatu, innej przyrody oraz rdzennej ludności, która od wieków zamieszkiwała te tereny.
Akadianie zajęli się rolnictwem a niezwykłym tego przykładem są tereny przylegające do Zatoki Fundy. Nowi osadnicy obwałowali słone bagna, dzięki czemu ta niezwykle żyzna choć dotąd niedostępna ziemia stała się polami uprawnymi i ich domem.
Ze względu na żyzność gruntów oraz ich strategiczne położenie były one przedmiotem rywalizacji pomiędzy Francją a Wielką Brytania. Przez okres ponad 150 lat przechodziły z rąk do rąk, przy czym sami osadnicy starali się zachować neutralność. Prawa do tych terenów ugruntowały się po wojnie siedmioletniej, którą Francja przegrała i w konsekwencji Brytyjczycy uzyskali ostatecznie kontrolę nad tymi terenami. Jednym z nowych zarządzeń było wznowienie sprawy neutralności Akadian. Rada Nowej Szkocji domagała się od Akadian lojalności wobec Korony. Odmowa Akadian spotkała się z ze stanowczą dezaprobatą i skutkowała masową deportacją osadników.
Jednym z najbardziej dramatycznych i jednocześnie symbolicznych momentów było wydarzenie, które miało miejsce w Grand Pre (osady założonej w latach 80tych XVII w.).4 września 1755r. podpułkownik Winslow wezwał wszystkich mężczyzn i chłopców w wieku 10 lat i starszych do przybycia do kościoła parafialnego, który wcześniej został przejęty przez wojsko. Podstępem zwabieni, wszyscy mężczyźni oraz chłopcy udali się następnego dnia do kościoła, gdzie wysłuchano ogłoszenia.
Zgodnie z oświadczeniem, zgromadzeni mężczyźni oraz ich rodziny zostaną wysiedleni a ich ziemie oraz inwentarz zostaną przejęte na rzecz Korony. Pomimo wydanego rozkazu o nie rozdzielaniu rodzin, często okazywało się to niemożliwe w panującym zamieszaniu oraz z powodu niewielkich rozmiarów statków. Rodziny wówczas rozdzielone już nigdy się nie spotkały. Przez kolejne lata Akadyjczycy lądowali w portach na całym świecie- Francji oraz jej koloniach jak również w różnych stanach Ameryki (najwięcej ludności deportowano do Pensylwanii, Wirginii, Maryland czy Karoliny).W przypadku, gdy odmówiono ich przyjęcia, Akadyjczycy byli traktowani jako jeńcy wojenni i wysyłani do Wielkiej Brytanii.
Na początku XIX w. powstał nurt upamiętniający dawną obecność Akadyjczyków na terenach Nowej Szkocji-głównie w okolicach Grand-Pre.J ednym z najważniejszych dzieł, które wówczas powstały był poemat napisany przez H. Wadswortha Longfellowa pt. „Evangeline. Opowieść o Akadii” opublikowana w 1847r.Jest to historia miłosna dwojga fikcyjnych bohaterów Evangeline i Gabriela, którzy zostali rozdzieleni podczas deportacji. Przez następne sto lat „Evangeline” doczekała się niemal 270 wydań oraz 130 tłumaczeń! Pierwsze tłumaczenia pojawiły się w 1851r. na niemiecki i (uwaga) polski! W kolejnych latach pojawiły się tłumaczenia na język Francuski, duński, szwedzki, holenderski czy włoski. Poemat doczekał się również adaptacji filmowej!
Akadyjczycy, choć rozproszeni po całym świecie, dołożyli wszelkich starań aby zachować swoją kulturę, dzięki czemu diasporze udało się zjednoczyć i „odbudować” Akadię.
W 1907r. John Frederic Herbin, jubiler i poeta, z pochodzenia Akadyjczyk kupił ziemię, na której (według ustnych przekazów) miał znajdować się kościół- ten do którego w 1755r. podstępem, zwabiono mężczyzn a później ich deportowano wraz z rodzinami. Dziesięć lat później Herbin sprzedał nieruchomość spółce kolejowej stawiając jednak warunek. Teren, na którym stał kościół ma zostać przekazany Akadyjczykom, aby mogli wznieść tam pomnik.
Jako pierwszy, na terenie Parku Pamięci, postawiono pomnik Evangeline. Pomnik z brązu odsłonięto w 1920r. dwa lata później wzniesiono kościół- The MemorialChurch of Grand-Pre. Projekt nie jest kopią oryginalnego kościoła, którego wygląd nie jest znany, jednak wykopaliska archeologiczne wskazują na to, że budynek został wzniesiony mniej więcej w tym samym miejscy, w którym stał pierwotnie. W kolejnych latach, dzięki zebranym funduszom, powstawały kolejne pomniki- żelazny krzyż, który wzniesiono aby upamiętnić deportacje, rzeźba patronki Akadii- Notre-Dame de l’Assomptiom czy centrum, The Visitor Reception, gdzie odwiedzający mogą poznać historię Akadians, całą niemal trzystu lenią podróż po świecie i powrót do Grand-Pre.
Bardzo interesujace. Prosze o wiecej.
Dziekuje!