Curling, to jeden z najpopularniejszych sportów w Kanadzie, często też nazywany nieoficjalnym, narodowym sportem Kanady.
Curling powstał prawdopodobnie w średniowieczu w Szkocji. Pierwsza odnaleziona wzmianka pojawiła się w 1511r. kiedy to notariusz John McQuhin z Paisley w Szkocji, odnotował w swoim protokole pojedynek, w którym jeden z rywali trzykrotnie rzucił kamieniem po lodzie i zapewnił, że jest gotowy do uzgodnionego konkursu. Gra ta była również inspiracją dla niderlandzkiego malarza Pietera Bruegla, który w 1565r. namalował obraz pt. ,,Zimowy pejzaż z łyżwiarzami i pułapką na ptaki”.
,,Zimowy pejzaż z łyżwiarzami i pułapką na ptaki”, Pieter Bruegel.
Innym dowodem na szkockie pochodzenie curlingu mogą być kamienie do gry datowane na lata 1511 i 1551, które odkryto podczas osuszania stawu w Dunblane. Kamienie te są nadal wystawiane w Stirling Smith Art Gallery and Museum w Stirling w Szkocji.
Najstarszy na świecie kamień do curlingu w Stirling Smith Museum.
Pierwsze przepisy dotyczące zasad curlingu zostały opracowane przez Grand Caledonian Curling Club, który powstał w Edynburgu w 1838r. i stał się organem zarządzającym sportem. Cztery lata później zorganizowano pokaz curlingu podczas wizyty królowej Wiktorii. Królowa tak się zafascynowała tą grą, że w 1843r. zezwoliła na zmianę nazwy klubu na Royal Caledonian Curling Club.
Uważa się, że do Kanady, gra została przywieziona w 1759r. Żołnierze, którzy utknęli zimą w Quebec podobno grali na rzece St. Charles River używając kul armatnich zamiast kamieni.
W 1807r. dwudziestu kupców z Montrealu założyło pierwszy klub w Kanadzie- Montreal Curling Club.
Litografia – otwarcie klubu curlingowego Montreal Caledonia, Montreal, QC, 1869 | Muzeum McCorda.
Wraz z rozbudową dróg i kolei nowi emigranci zasiedlali kolejne prowincje a wraz z nimi wędrował curling. W 1879 roku w Winnipeg powstał pierwszy klub curlingowy w Manitobie.
W Albercie natomiast pierwszy klub powstał w Lethbridge w 1887 roku. Chociaż curling w Calgary istniał już od 1885 roku, dopiero w 1888 roku klub Calgary Curling Club został formalnie powołany i zrzeszony w Manitoba Branch of the RCCC.
George J. Cameron, prezes WL Mackenzie and Company, zachodniego przedstawiciela Macdonald Tobacco Company oraz entuzjastyczny curler z Winnipeg postanowił zrealizować swoje marzenia dotyczące zjednoczenia wschodniej i zachodniej Kanady poprzez curling.
Firma Macdonald zgodziła się wesprzeć ustanowienie trofeum Macdonald Brier, jako kluczowej części Manitoba Bonspiel z 1925 roku. Oprócz zaszczytu wygrawerowania imion na wspaniałym srebrnym trofeum (później przemianowanym na trofeum British Consols), zwycięzcy otrzymali wycieczkę na serię meczów towarzyskich. W 1925 roku zwycięzcami zostali Howard Wood z Winnipeg, Vic Wood (brat) i Lionel Wood (syn), Johnny Erzinger.
Trofeum ufundowane przez Macdonald Tobacco.
W 1926 roku zwycięzcy imprezy Macdonald Trophy zostali wysłani na wschód, aby wziąć udział w słynnym Quebec Bonspiel, gdzie zdobyli Holt Renfrew Trophy. Ta druga wizyta przyciągnęła większą uwagę, a późniejsze rozmowy między Cameronem i Thomasem Rennie z Toronto (i innymi) doprowadziły do pomysłu na ogólnokrajową imprezę, z inauguracyjnym przedstawieniem, które miało się odbyć w Granite Club w Toronto w 1927 roku.
I tak narodziły się Brier (nazwa handlowa Macdonald Tobacco) jako narodowe mistrzostwa Kanady w curlingu.
Pierwsze mistrzostwa świata w curlingu były ograniczone do mężczyzn i były znane jako Scotch Cup, które odbyły się w Falkirk i Edynburgu w Szkocji w 1959 roku. Pierwszy tytuł mistrza świata zdobyła kanadyjska drużyna z Regina w Saskatchewan.
Curling był jednym z pierwszych sportów, który był popularny wśród kobiet i dziewcząt. W lutym 1960 roku utworzono Canadian Ladies’ Curling Association (CLCA), którego pierwszym prezesem została Hazel Watt.
W 1998 r. Curling stał się oficjalną dyscypliną zimowych igrzysk olimpijskich. W lutym 2002 roku Międzynarodowy Komitet Olimpijski z mocą wsteczną zdecydował, że zawody w curlingu z Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1924 (pierwotnie nazywane Semaine des Sports d’Hiver, czyli Międzynarodowy Tydzień Sportów Zimowych) zostaną uznane za oficjalne imprezy olimpijskie i nie będą już uważane za imprezy pokazowe.
Od czasu oficjalnego dodania tego sportu na igrzyskach olimpijskich w 1998 r. Kanada zdominowała ten sport. Męskie drużyny zdobyły złoto w 2006, 2010 i 2014 r. Oraz srebro w 1998 i 2002 r. Drużyna kobiet zdobyła złoto w 1998 i 2014 r., srebro w 2010 r. oraz brąz w 2002 i 2006 roku. Drużyna gry podwójnej mieszanej zdobyła złoto w 2018 roku.
Na czym polega curling?
W meczach biorą udział dwie drużyny, męskie, żeńskie lub mieszane. Rozgrywka odbywa się na prostokątnej tafli lodu. Celem każdego zespołu jest umieszczenie własnego kamienia jak najbliżej środka okręgu wymalowanego na powierzchni toru curlingowego.
Jeden z zawodników puszcza kamień w kierunku okręgu. Pozostali członkowie, przy pomocy szczotek, szybko szorują taflę przed przesuwającym się granitowym kamieniem. W ten sposób korygują jego trasę, gdyż szczotkowanie/pocieranie lodu lekko podgrzewa i roztapia lód, przez co zmniejsza punktowo tarcie powierzchni toru. W ten sposób można także wybić kamienie przeciwników.
Curling, choć bardzo popularny w Kanadzie, na świecie jeszcze do niedawna był sportem mało znanym i niszowy.
Zaintrygował mnie fakt, że chociaż w Kanadzie curling swoją popularnością dorównuje hokejowi, to tak właściwie nigdy nie poznałam osoby grającej w curling ani nawet kogoś, kto byłby fanem tego sportu. Dla porównania, w hokej gra się wszędzie i przez cały rok. Często widać dzieciaki biegające z kijami do hokeja natomiast nigdy nie widziałam osoby ze ,,szczotką”.
Na początek postanowiłam poczytałam o samej grze, która jak się okazało, jest bardzo spokojna( w przeciwieństwie do hokeja). Nie ma też wymagań co do kondycji czy ubioru ( wystarczy wygodny ubiór oraz buty z gumową podeszwą). Zdecydowałam, że zamiast iść na mecz, spróbuję swoich sił na lodzie. Jak całe przedsięwzięcie wcale nie było takie łatwe, gdyż wszystkie kluby mają bardzo napięty grafik, natomiast szkolenia odbywają się raz w roku- no i oczywiście ja się spóźniłam….
Tylko jeden klub zgodził się, abym przyszła poćwiczyć na lodzie- Hamilton Victoria Curling Club, za co chcę bardzo serdecznie podziękować -big thanks to Wanda, Beth and Gord, za umożliwienie mi przeżycia tak wspaniałego doświadczenia.
Kiedy obserwowałam graczy z widowni, odniosłam wrażenie, że curling jest bardzo spokojną, delikatną i strategiczną grą, takie szachy na lodzie.
Kiedy przyszła moja kolej okazało się, że grać w curling wcale nie jest tak łatwo. Lód jest bardzo śliski, kamień bardzo ciężki a o trafieniu do celu nie było mowy, za to wrażenia- niezapomniane, za co jestem bardzo wdzięczna.
Curling zachwycił mnie swoją prostotą i finezją. Jest to gra bardzo towarzyska i dżentelmeńska. Myślę, że fakt, iż grać może każdy- niezależnie od wieku czy kondycji, przysporzyło curlingowi taką popularność w Kanadzie.
Ciekawostki.
Obecnie Kanada uważana jest z drugą, po Szkocji, stolicą curlingu. Między 80 a 90 procent światowych curlerów to Kanadyjczycy
W Kanadzie istnieje ponad 1000 klubów
Kamień do curlingu jest wykonany z granitu i jest określony przez Światową Federację Curlingu, która wymaga wagi od 38 do 44 funtów (17,24 do 19,96 kg), maksymalnego obwodu 36 cali (914,4 mm) i minimalna wysokość 4,5 cala (114,3 mm).
Cena kamienia do gry to 500-900 dolarów kanadyjskich czyli 1600-2900 zł.
Granit na kamienie pochodzi z dwóch źródeł: Ailsa Craig, wyspy u wybrzeży Ayrshire w Szkocji oraz Trefor Granite Quarry, na północ od półwyspu Llŷn, Gwynedd w Walii, z tych dwóch lokalizacji występują cztery odmiany kolorów,
Obecnie, jest tylko 10 osób które wykonują te kamienia.
Curling jest rozgrywany w wielu krajach, w tym w Kanadzie, Wielkiej Brytanii (zwłaszcza w Szkocji), Stanach Zjednoczonych, Norwegii, Szwecji, Szwajcarii, Danii, Finlandii i Japonii, z których wszystkie rywalizują w mistrzostwach świata.
Drużyny Manitoby zdobyły Brier więcej razy niż drużyny z jakiejkolwiek innej prowincji.
Tim Hortons Brier to coroczne mistrzostwa Kanady w curlingu mężczyzn, sankcjonowane przez Curling Canada. Obecna nazwa imprezy nawiązuje do jej głównego sponsora, sieci kawiarni i pączków Tim Hortons. „Brier” pierwotnie odnosił się do marki tytoniu sprzedawanej przez pierwszego sponsora imprezy, Macdonald Tobacco Company.
Najlepszy curler w Kanadzie to Kevin Martin.
Kanadyjską curlerką wszechczasów jest Jennifer Jones.
Kanada zdobyła 11 medali, odkąd curling stał się dyscypliną olimpijską w 1998 roku. To najwięcej spośród wszystkich krajów zdobytych w curlingu na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich! Kanadyjscy sportowcy zdobyli sześć złotych, trzy srebrne i dwa brązowe medale